2.Bewegend beeld - Algemene inleiding

Last updated
Save as PDF

Bewegend beeld - Algemene inleiding

Inleiding

Deze richtlijnen beperken zich tot het beschrijven van bewegend beeld, t.w. speelfilms en documentaires, al dan niet in de vorm van opennetregistraties.

Voor het beschrijven van bewegend beeldmateriaal is informatie over de wijze waarop het beeldmateriaal is opgenomen en opgeslagen, en informatie over de wijze waarop het beeldmateriaal kan worden afgespeeld van groot belang. Bij een film heeft de gebruiker apparatuur (en programmatuur) nodig. De daarvoor benodigde gegevens kunnen zo belangrijk of specifiek zijn dat het van belang is ze op te nemen in de beschrijving. Een consistente en uniforme manier van beschrijven is door de invloed van de techniek bij deze informatiebronnen niet gemakkelijk. Het vereist een voortdurende alertheid op het nog toepasbaar zijn van de opgestelde richtlijnen.

Kmc 0500

De materiaalcode in kmc 0500 in het GGC speelt een belangrijke rol bij het formaat, in de validatie, bij de indexering en in de presentatie. Beeldmateriaal wordt in het GGC beschreven met code 'B'. Het B-formaat betreft in beginsel bewegend beeld, t.w. speelfilms en documentaires, al dan niet in de vorm van opennetregistraties.

Films worden altijd beschreven als B; ongeacht de drager. Een film op dvd-video is een film. Een film op videoband ook. En een streaming video ook.

Algemene materiaalaanduiding

Algemene materiaalaanduidingen zoals 'Beeld & Geluid' worden niet (meer) gebruikt in kmc 4000 bij het beschrijven van bewegend beeld.

Eén beschrijving per drager

Een film op videocassette en een film op dvd-video worden beide beschreven met het B-formaat. De 'dragers' waarop de films staan, zijn echter wel van grote invloed op de inhoud van de beschrijving. Als uitgangspunt bij het maken van een titelbeschrijving in het GGC - en dat is ook het uitgangspunt van de FOBID-regels (RT4) - geldt dat een beschrijving gemaakt wordt van het object dat de catalogiseerder in handen heeft ('item in hand'). D.w.z. de dvd-video, de cd-rom of de videocassette. En niet de muziekregistratie als zodanig of de taalcursus als zodanig. Het kan dus best 'dezelfde' muziekregistratie of 'dezelfde' taalcursus zijn die wordt beschreven, maar toch wordt er per drager een aparte beschrijving gemaakt.

In het GGC wordt in aansluiting op internationale regelgeving de zgn. meer-record methode gebruikt. Een film op tape, een film op dvd-video en een film op bijvoorbeeld een universitair informatiesysteem en toegankelijk als streaming video, wordt dus driemaal beschreven in drie aparte bibliografische records. En deze records krijgen in alle drie gevallen een B op de 1e positie van kmc 0500. Wordt een videoband gekopieerd naar dvd-video of naar streaming video, dan wordt er dus een nieuw record ingevoerd en niet alleen een nieuw exemplaarblok.

Opennetregistraties (ONR)

Een belangrijk onderscheid bij Beeldmateriaal en met name bij films en documentaires is het onderscheid tussen producties die gekocht worden en officieel in de handel zijn, en zogenaamde opennetregistraties. Opennetregistraties zijn eigen opnames van de televisie. Bij opennetregistraties gaat het in de meeste gevallen om door eigen medewerkers opgenomen speelfilms, documentaires en interviews. In het verleden werden televisie-uitzendingen op videoband opgenomen, tegenwoordig op dvd of als streaming video. Aanschaf en productie verschillen nogal vergeleken met de producties die via de officiële kanalen worden aangeschaft.

Bij opennetregistraties van films mag de koopversie niet in gebruik genomen worden, maar wordt een nieuwe beschrijving gemaakt. Exemplaarblokken voor opennetregistraties mogen dus nooit worden opgenomen bij de beschrijving van een koopvideo of koop-dvd. De beschrijving is specifiek voor een tv-opname. Door anderen ingevoerde opennetregistraties kunnen, onder bepaalde voorwaarden, wel in gebruik genomen worden.

Bij opennetregistraties wordt bovendien een nieuwe beschrijving gemaakt:

In geval van verschillende ondertiteling of nasynchronisatie.
Als de omroep verschilt.
Als de uitzenddatum verschilt en het niet gaat om een herhaling.

Wordt de uitzending door dezelfde omroep herhaald en staat ook in de gids vermeld dat het een herhaling is, dan betreft het een ongewijzigde herhaling. Is de eerdere uitzending reeds door een andere instelling in het GGC ingevoerd, dan wordt er geen nieuw record ingevoerd, maar kan aan dat record een exemplaar worden toegevoegd en in een annotatie op exemplaarniveau vermeld worden dat het een herhaling betreft.

Huur- en koopversies van dvd-video's

Als de huur- en koopversie inhoudelijk identiek zijn, wordt ��n beschrijving gemaakt. In kmc 2300 en 2301 wordt het catalogusnummer vermeld. Tussen haakjes wordt aangegeven op welke versie het catalogusnummer betrekking heeft.

Als de huur- en koopversie inhoudelijk echter niet-identiek zijn, worden afzonderlijke beschrijvingen gemaakt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij bonussen die wel onderdeel zijn van de ene versie, maar niet van de andere.

Dvd-boxen e.d.

Voor AVM - Bewegend beeld geldt het uitgangspunt dat dvd-boxen e.d. als één geheel worden beschouwd en in één record worden beschreven (niet-analytisch). Op de tweede positie van kmc 0500 wordt 'a' ingevuld.

In kmc 4060 dient het aantal fysieke delen vermeld te worden, d.w.z. het aantal dvd's waaruit bijvoorbeeld de dvd-box is opgebouwd, inclusief de tijdsduur tussen ronde haken.

Hebben alle schijfjes van een dvd-box e.d. een duidelijke titel (filmtitel, titel van documentaire e.d.) dan worden deze allemaal in kmc 4200 vermeld. Is dit niet het geval, bijvoorbeeld als er sprake is van mengvormen van filmtitels e.d. en allerlei andere gegevens, of wanneer slechts een gedeelte van de filmtitels e.d. wordt vermeld in de beschrijving (Bevat o.a.: ...), dan wordt kmc 4205 gebruikt. In gevallen van twijfel heeft kmc 4205 de voorkeur boven kmc 4200.

Bovenstaand uitgangspunt laat ruimte om dvd-boxen wel analytisch, d.w.z. verdeeld over meerdere records, te beschrijven.

De keuze tussen wel of niet-analytisch beschrijven kan onder meer te maken hebben met hoe de dvd's uiteindelijk aan de eindgebruikers worden aangeboden: als box of afzonderlijk. NBD Biblion biedt aan de openbare bibliotheken dvd-boxen als een eenheid aan en deze worden ook als zodanig aan de klanten aangeboden. Als een bibliotheek de dvd's van een dvd-box afzonderlijk aanbiedt, ligt het voor de hand om ook een afzonderlijk bijpassend record in te voeren.

De conclusie is dan ook dat dvd-boxen zowel analytisch als niet-analytisch mogen worden beschreven.

Bron van de beschrijving (ONR)

Bij boeken is de hoofdbron voor de beschrijving de titelpagina. Wat men beschrijft, is meestal duidelijk: het boek zelf. Bij bewegend beeldmateriaal ligt dat ingewikkelder. Men beschrijft het 'item in hand' zoals hierboven reeds is aangegeven, en dus niet de cassette waarin de film zit als zodanig en dus niet de optische schijf waarop de film is 'afgedrukt' als zodanig. Men beschrijft de betreffende film op de betreffende drager. En bij onder meer de productiedatum gaat het niet om de datum waarop het schijfje is gemaakt, maar in principe om de datum waarop de film op dat schijfje is terechtgekomen.

Qua tijd en omstandigheden is het niet altijd mogelijk om de film af te spelen. In het algemeen is de 'bron-volgorde' bij dit soort materialen daarom als volgt:

Interne bronnen
- Het menuscherm
- De titelrol
- De aftiteling
Externe bronnen
- Het label, d.w.z. de teksten op het schijfje
- De doos, de verpakking, het omhulsel, de container, de omslag, bijgevoegd materiaal (bijv. boekje)
- Bron buiten het 'item in hand', zoals internet

Het menuscherm (o.a. bij dvd-video), de titelrol en de aftiteling worden gerekend tot de interne bronnen. Deze worden ook aangeduid met de term 'primaire bronnen'. De overige bronnen worden tot de externe bronnen gerekend. Het label en de rest van de publicatie worden ook de secundaire bronnen genoemd, en de bronnen buiten het 'item in hand' de tertiaire bronnen.

De interne bronnen krijgt men te zien als de film wordt afgespeeld. De interne bronnen hebben voorrang boven de externe. Binnen beide categorieën dient men de aangegeven volgorde in acht te nemen.

Vaak is het een praktische kwestie waar de gegevens vandaan gehaald worden. Als men de aftiteling van een film wil raadplegen, moet men doorspoelen of naar het laatste hoofdstuk gaan en versneld afspelen om de relevante gegevens te vinden. In twijfelgevallen dient men altijd de titelrol e.d. te raadplegen. Er zijn voldoende voorbeelden waarbij door uitgevers en distributeurs allerlei informatie op de doos gezet wordt die niet in overeenstemming is met wat er werkelijk op het schijfje staat. Evenmin is bij opennetregistraties de tv-gids 100% betrouwbaar.

In alle situaties waarin de (speel)film niet is beschreven op basis van een primaire bron (menuscherm, titelrol en aftiteling) dient dit te worden vermeld in kmc 4700. Als een dergelijke annotatie ontbreekt, dienen andere catalogiseerders er op te kunnen vertrouwen dat de beschrijving is gemaakt op basis van het menuscherm, de titelrol en/of aftiteling van de film.

Voorbeelden:

4700 Beschrijving gebaseerd op label

4700 Beschrijving gebaseerd op doos

4700 Beschrijving gebaseerd op houder

Kmc 4201 is bedoeld voor diverse soorten algemene annotaties.

Voorbeelden:

4201 Titel afkomstig van label

4201 Titel op omslag

4201 Ondertitel op omslag

Dergelijke annotaties worden gebruikt als de (onder)titel e.d. niet afkomstig is van de primaire bron, terwijl die primaire bron wel door de catalogiseerder is bekeken. Oftewel, de inhoud van de kmc's 4201 en 4700 kunnen elkaar wel aanvullen, maar mogen nooit met elkaar in tegenspraak zijn. Zie voor andere toepassingen: kmc 4201

In situaties waarin primaire bronnen (menuscherm, titelrol en aftiteling) ontbreken, dient dit te worden vermeld in kmc 4700. In kmc 4201 wordt aangegeven aan welke bron de titel wel is ontleend. Kmc 4700 is in dit verband van groot belang om te voorkomen dat andere catalogiseerders de dvd-video e.d. opnieuw gaan afspelen om de titel te kunnen ontlenen aan een van de primaire bronnen.

Voorbeeld:

4201 Titel afkomstig van label

4700 Titelrol en aftiteling ontbreken

Naslagwerken voor films

Voor het opzoeken van nadere gegevens en het raadplegen van extra informatie of een inhoudsbeschrijving kan gebruik gemaakt worden van de volgende informatiebronnen:

Voor opennetregistraties, in het bijzonder documentaires, kan de website van de serie zelf geraadpleegd worden, zoals www.vpro.nl/programma/tegenlicht en www.anderetijden.nl.

Belangrijke kmc's

Voor het beschrijven van bewegend beeld is een groot aantal kmc's beschikbaar. Met name voor de volgende kmc's op algemeen niveau zijn speciale richtlijnen opgesteld om de bijzonderheden en kenmerken van bewegend beeld (speelfilms en documentaires, al dan niet in de vorm van opennetregistraties) te kunnen verwerken.

Kmc 1100 (Jaar van productie, distributie, uitzending, opname)
Kmc 1500 (Taalcode(s))
Kmc 1700 (Landcode, land van distributie, land van productie of - in het bijzonder voor opennetregistraties - land van uitzending)
Kmc 230X (Identificatienummer). Deze kmc kan gebruikt worden voor het vermelden van EAN's inzake bewegend beeld.
Kmc 4030 (Producent, distributeur, uitzendende organisatie e.d.)
Kmc 403X ((Tweede en eventuele volgende) producent, distributeur, uitzendende organisatie e.d.)
Kmc 4060 (Specifieke materiaalaanduiding)
Kmc 4061 (Fysieke en/of technische details)
Kmc 4062 (Afmeting(en) van het object)
Kmc 4201 (Annotatie algemeen)
Kmc 4203 (Annotatie - Editie)
Kmc 4205 (Annotatie: inhoud)
Kmc 4207 (Annotatie: inhoudssamenvatting)
Kmc 425X (Specifiek materiaalgerichte annotatie)

Vermelding verantwoordelijken

Bij bewegend beeld worden kmc 3000 en kmc 3120 niet gebruikt, tenzij er sprake is van primaire verantwoordelijkheid op basis van de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor de productie (de film) en deze primaire verantwoordelijkheid duidelijk kan worden vastgesteld. Bijvoorbeeld de maker van een uiting van video-art, de groep uitvoerenden bij een op film vastgelegde registratie van een popconcert, de componist van een opera, de uitvoerende cabaretier of het kleinkunstgezelschap.

Medewerkers (personen en corporaties), zoals de regisseur(s) van de film en de regisseur(s) van de theaterproductie, cabaretvoorstelling, opera e.d. die op de film staat, de auteur(s) van het boek waarop de film gebaseerd is, de hoofdrolspeler(s)/acteur(s), de eindredacteur(en), editor(s), scenarioschrijver(s) e.d. worden vermeld in kmc 301X en kmc 3121 e.v.

Medewerkers die slechts een klein aandeel hebben in de productie of een puur technische bijdrage hebben geleverd (camera, geluid etc.) worden niet opgenomen. Voor de muziek wordt vaak een uitzondering gemaakt; de componist wordt vaak wel verdubbeld.

De volgorde van de ingangen is vrij; alleen worden regisseurs als eersten verdubbeld.

De volgorde waarin verantwoordelijken worden vermeld in kmc 4000 dient in principe conform de volgorde van de titelrol te zijn. Verantwoordelijken die worden ontleend aan bronnen buiten het object behoren altijd in een annotatie te worden opgenomen. Zij mogen dus niet in kmc 4000 tussen vierkante haken worden gezet.

Voorbeelden van beschrijvingen

Voor onderstaande voorbeelden is gebruik gemaakt van records in het GGC, maar zijn op onderdelen gewijzigd ten behoeve van de online documentatie. Kortom, onderstaande voorbeelden hoeven niet (volledig) te corresponderen met de 'echte' records in het GGC.

Voorbeeld speelfilm

0500 Bax
1100 2007 $ p 2007
1500 /1mul/1eng/5ned
2300 DS 91776
3011 Martin@Koolhoven!230288936!Martin Koolhoven
3012 Lasse@Hallström!070524416!Lasse Hallström
3013 Jafar@Panahi!152355820!Jafar Panahi
3014 Olle@Hellbom!099842122!Olle Hellbom
3015 John@Hay!238891054!John Hay
3016 Nick@Park!126025525!Nick Park (1958-)
3017 Peter@Lord!175232989!Peter Lord (1938-)
3018 Nabil@Ayouch!195495527!Nabil Ayouch
3261 @Knetter
3262 @Mijn leven als hond
3263 De @witte ballon
3264 De @gebroeders Leeuwenhart
3265 @There's only one Jimmy Grimble
3266 @Chicken run
3267 @Ali Zaoua
4000 @Volkskrant Cinekid : zeven bekroonde jeugdfilms
4030 [Amsterdam] : A-Film Distribution
4060 7 dvd-video's (ca. 240 min.)
4061 kleur, geluid
4063 1 cd (53 min.)
4200 01: Knetter / regie Martin Koolhoven ; 02: Mijn leven als hond / regie Lasse Hallström ; 03: De witte ballon / regie Jafar Panahi ; 04: De gebroeders Leeuwenhart / regie Olle Hellbom ; 05: There's only one Jimmy Grimble / regie John Hay ; 06: Chicken run / regie Nick Park & Peter Lord ; 07: Ali Zaoua / regie Nabil Ayouch
4201 Diverse talen gesproken waaronder Engels, Nederlands ondertiteld
4203 Videoversie van de gelijknamige films
4251 Videostandaard: NTSC ; regiocode 1
4700 1004: Beschrijving gebaseerd op labels

Voorbeeld speelfilm

0500 Bax
1100 2000 $ [2000]
1500 /1ned
1700 /1nl
3011 Annemiek@Streng!106050567!Annemiek Streng
3012 Jan@Vink!072568887!Jan Vink
3013 Caspar@Haspels!073820156!Caspar Haspels
3014 Jos@Kuijer!07167523X!Jos Kuijer
3015 Jan/van@Vuure!07025558X!Jan van Vuure
3121 @Stichting Teleac /NOT
4000 @Scenario 2015 : de toekomst van Nederland / prod. Heleen Molenaar ; eindred. Bart Brandsma
4030 Hilversum : Teleac/NOT
4060 2 videocassettes (300 min.)
4061 kleur, geluid
4201 Nederlands gesproken
4203 Videoversie van de gelijknamige televisieprogramma's, uitgezonden vanaf 5 maart 2000
4205 Bevat: 1. Terug naar de natuur / Annemiek Streng ; 2. Levenslang gezond / Jan Vink ; 3. De file voorbij / Caspar Haspels, Jos Kuijer ; 4. Het huis van de geest / Jan Vink ; 5. Nooit meer naar kantoor / Jos Kuijer, Jan van Vuure ; 6. De gedroomde wijk / Annemiek Streng
4207 Serie documentaires waarin gezondheid, mobiliteit, natuur, arbeid, wetenschap en cultuur op hun kansen voor de toekomst in Nederland worden getoetst

Voorbeeld speelfilm

0500 Bax
1100 2004 $ cop. 2004
1500 /1mul/1eng/1fra/1ita/5mul/5ned
2300 SDN3-65135
2301 Z9 65135
2302 Z1 65135
3011 Michelangelo@Antonioni!070236704!Michelangelo Antonioni (1912-2007)
3012 Vanessa@Redgrave!070491704!Vanessa Redgrave (1937-)
3013 Julio@Cortazar!068624883!Julio Florencio Cortázar (1914-1984)
3261 @Blow-up
4000 @Blow up / starring Vanessa Redgrave ... [et al.] ; story by Michelangelo Antonioni ; screenplay by Michelangelo Antonioni and Tonino Guerra ; prod. by Carlo Ponti ; dir. by Michelangelo Antonioni ; music comp. and cond. by Herbie Hancock
4030 [S.l.] : Warner Home Video
4060 1 dvd-video (ca. 106 min.)
4061 kleur, geluid, breedbeeld
4201 Engels, Frans en Italiaans gesproken, 8 talen ondertiteld waaronder Nederlands. - Geïnspireerd op een verhaal van Julio Cortazar. - Titel op omslag: Blow-up
4203 Videoversie van de gelijknamige speelfilm: [S.l.] : Supplementary Material Compilation, 1966
4205 Bevat ook o.a.: Audiocommentaar door filmhistoricus Peter Brunette
4207 De jonge Londense fotograaf Thomas, heeft het helemaal 'gemaakt'. Toch voldoet geen van de successen aan zijn verwachtingen. Als hij toevallig een foto maakt van een man en een vrouw in het park, raakt hij betrokken bij een misdaadkwestie

Voorbeeld speelfilm

0500 Bax
1100 2006 $ cop. 2006
1500 /1por/5ned
2300 FFDOC07
3011 Heddy@Honigmann!073859257!Heddy Honigmann (1951-)
3012 Carlos Drummond/de@Andrade!068363753!Carlos Drummond de Andrade (1902-1987)
3013 August@Willemsen!068747527!August Willemsen (1937-)
4000 O @amor natural / sc. en regie Heddy Honigmann ; prod. Pieter van Huystee ; vertaling gedichten August Willemsen
4030 Amsterdam : Filmfreak
4060 1 dvd-video (78 min.)
4061 kleur, geluid
4170 @IDFA's delicatessen
4180 #oamo#!299018687!@IDFA's delicatessen
4201 Gebaseerd op de poëzie van Carlos Drummond de Andrade. - Portugees gesproken, Nederlands ondertiteld
4203 Videoversie van de gelijknamige film: Nederland : NPS, 1996
4207 Aan de hand van erotische gedichten van Carlos Drummond de Andrade verhalen oudere inwoners van Rio de Janeiro over hun eigen ervaringen

Voorbeeld muziekregistratie

0500 Bax
1100 2002
1500 /1rus/5mul/5eng/5ned
1700 /1nl
2300 075 089-9
3000 Modest@Mussorgsky!069688087!Modest Petrovic Musorgskij (1839-1881)
3011 Andrei@Tarkovsky!072102829!Andrej Arsenevic Tarkovskij (1932-1986)
3012 Valery@Gergiev!140888748!Valerij Gergiev (1953-)
3013 Robert@Lloyd!105451517!Robert Lloyd
3014 Humphrey@Burton!070078335!Humphrey Burton
3015 Aleksandr@Puskin!068556977!Aleksandr Sergeevic Puskin (1799-1837)
3016 @Karamzin!070206880!Nikolaj Michajlovic Karamzin (1766-1826)
3121 @Chorus of the Kirov Opera /1St. Petersburg
3122 @Orchestra of the Kirov Opera /1St. Petersburg
4000 @Boris Godunov / mus. and libretto by Modest Mussorgsky ; Orchestra and Chorus of the Kirov Opera ; conducted by Valery Gergiev ; [with] Robert Lloyd ... [et al.] ; dir. by Andrei Tarkovsky ; dir. for television by Humphrey Burton
4030 [Hilversum] : [Universal]
4060 2 dvd-video's (221 min.)
4061 kleur, geluid, dts
4063 1 tekst (46 p.)
4201 Russisch gezongen, ondertiteld in 6 talen waaronder Engels en Nederlands. - Libretto van de componist Modest Mussorgsky is gebaseerd op het gelijknamige drama van Aleksandr Puskin en "History of the Russian State" van Karamzin
4203 Videoversie van de gelijknamige televisie-opname: Groot-Brittannië : BBC TV, 1990
4205 Bevat: Disc 1: Prologue, Acts 1 & 2 ; Disc 2: Acts 3 & 4
4252 Registratie van een uitvoering van de bewerking door David Lloyd-Jones: Mariinsky Theater, St. Petersburg ; april 1990

Voorbeeld opennetregistratie

0500 BFx
1100 2000
1500 /1eng/1ned
1700 /1nl
3011 Andrew@Williams
4000 @Ivan de Verschrikkelijke / productie en regie Andrew Williams
4030 Hilversum : AVRO
4060 Videocassette (52 min.)
4061 kleur, geluid
4160 #20000423#!126250693!@Close-up
4201 Engelse documentaire met Nederlands commentaar
4201 Uitgezonden op 23 april 2000
4207 Documentaire over Ivan de Verschrikkelijke die in het Westen bekend staat als de meest bloeddorstige tsaar van Rusland. Hij regeerde van 1547 tot 1584 en was verantwoordelijk voor de meest gruwelijke misdaden uit de geschiedenis. Voor Stalin was Ivan de Verschrikkelijke een voorbeeld
5601 !070213739!Ivan IV Vasilevic tsaar van Rusland (1530-1584)
7001 01-09-00 : abc
4801 Videostandaard: VHS
4860 1 videocassette (52 min.)

Voorbeeld opennetregistratie

0500 BFx
1100 2006 $ cop. 2006
1500 /1ned/1eng/5ned
1700 /1nl
3011 Amy@Stechler
3012 Marijke@Rawie
3013 Wolter@Braamhorst
4000 @Frida Kahlo : passie en pijn / regie en montage Amy Stechler ; eindred. Marijke Rawie en Wolter Braamhorst
4030 Hilversum : AVRO
4060 Online resource (ca. 52 min.)
4061 zw/w., kleur, geluid
4083 =A https://www.avro.nl/tv/fridakahlo.htm
4160 #20060312#!126250693!@Close-up
4201 Uitzenddatum: 12 maart 2006
4201 Nederlands en Engels gesproken met Nederlandse ondertiteling
4207 Documentaire over de flamboyante en rebelse Mexicaanse kunstenaar Frida Kahlo (1907-1954)
5601 !069439052!Magdalena Carmen Frieda Kahlo Caldéron (1907-1954)
7001 24-11-06 : abc
4801 Herhaling uitgezonden op: 26 oktober 2006
4860 Streaming video (ca. 52 min.)